Bossing: wegpesten door je Baas met valse psychiatrische en psychologische “trucs” à la gemeente Zevenaar.

Wat is bossing?

Bossing is de in Duitsland bedachte term voor het wegpesten door je leidinggevende / baas (in de USA: bullying at work). Eerder werd de term mobbing voor dit fenomeen gebruikt. Mobbing gaat echter over het pesten van één of enkele personen door een groep (denk aan collega’s), terwijl bossing specifiek gaat over het (weg)pesten door je baas. Onderdeel hiervan is dat je leidinggevende je net zo lang blijft intimideren tot je ziek wordt of uit eigen beweging vertrekt (professor Svein M. Kile 1928-1995 in Helsefarlege lederskap, 1990). Dit is volgens professor Kile met name het geval wanneer een medewerker bekwaam en eerlijk is. Dan moet hij weggewerkt worden. Maar ook na je vertrek blijft je baas je nog jarenlang doelgericht achtervolgen. Helaas heb ik de meest valse vorm van bossing zelf ervaren als ambtenaar van de gemeente Zevenaar. Op dit gebied is de gemeente Zevenaar nog steeds een notoir veelpleger.

Een aan diggelen geslagen reputatie blijkt nauwelijks te herstellen, ook niet als achteraf blijkt dat betrokkenen van alle blaam zijn gezuiverd. Er is een gezegde dat luidt: “Reputatie is een glas. Als het eenmaal is gebroken, kun je het niet meer in elkaar zetten”.”
Met dank aan @BiancaRutjes en Benjamin Franklin.

Bossing op het werk komt de laatste jaren bij circa 1 op de 6 mensen voor. Er wordt gezegd dat slachtoffers van bossing vaak juist slimme, betrokken en productieve medewerkers zijn. Leidinggevenden voelen zich vaak door hen bedreigd en proberen hen er door pesten ‘uit te werken’. De leidinggevenden en de verantwoordelijke bestuurders van de gemeente Zevenaar maakten daarbij o. a. gebruik van gaslighting, een vorm van psychologische manipulatie waarbij de pleger er op uit is het slachtoffer mentaal te ontredderen en zijn gevoel voor eigenwaarde en zijn waarde voor de maatschappij te vernietigen (de gemeente Zevenaar had daarvoor zelfmoorduitlokker Bunt ingeschakeld). Door deze strategie kan de leidinggevende zijn positie behouden zonder je te hoeven ontslaan. Zo kan de baas voorkomen dat hij of zij de kosten hiervoor moet betalen. Onethisch gedrag wordt in sommige bedrijven de norm. Dat een sfeer van angst, oneerlijke verhoudingen en intriges de boventoon voeren in een bedrijf, wordt vaak over het hoofd gezien door het management totdat de beste werknemers, die gevoelig zijn voor dergelijke praktijken, vertrekken.

Vormen van bossing zijn onder meer:

1. Sociaal isoleren
   Medewerker negeren, hem (of haar) in een kamertje ver van collega’s plaatsen, hem niet meevragen voor de lunch of de lunchwandeling, hem niet groeten, collega’s verbieden om contact met hem op te nemen, hem tijdens vergaderingen niet aan het woord laten komen, hem voortdurend onderbreken, niet meer met hem spreken, hem geen kerstpakket geven.
2. Werken onaangenaam of onmogelijk maken
   Bestanden van zijn computer wissen, belangrijke telefoontjes niet meer aan hem doorgeven, voortdurend kritiek op zijn werk leveren, positieve beoordelingen uit zijn personeelsdossier verwijderen, valse negatieve beoordelingen in zijn personeelsdossier opnemen, vergaderingen zo plannen dat hij niet mee kan doen, zijn  arbeidsresultaten manipuleren, zijn werkzaamheden inperken of afnemen, plotseling van hem eisen dat hij voor allerlei zaken toestemming vraagt, hem alleen nog onbelangrijke klusjes geven of alleen nog dingen laten doen die hij niet leuk vindt.
3. Bespotten
   Bijvoorbeeld om zijn uiterlijk, gedrag, afkomst, manier van praten of lopen of seksuele voorkeur, hem aanstaren, tegen hem schreeuwen, hem uitschelden.
4. Afbranden
   In het geniep een negatief dossier over hem opbouwen, hem naar een psychiater sturen hoewel hij kerngezond is, een zelfmoorduitlokker als “adviseur” inhuren om hem helemaal af te branden (werkwijze Bunt en gemeente Zevenaar), het ongeoorloofd opvragen van vertrouwelijke medische gegevens, bedrijfarts onder druk zetten om hem af te keuren.
5. Roddelen/geruchten verspreiden
   Hem zwart maken om zijn reputatie te schaden, negatieve verhalen over hem verspreiden.
6. Dreigementen
   Veel functioneringsgesprekken met hem houden, hem bedreigen met vage insinuaties, altijd ontevreden zijn over zijn werk, hem dreigen met rechtspositionele maatregelen (salariskorting, volledige salarisinhouding, ongeschiktheidsontslag, strafontslag), bedrijfsarts bedreigen met verbreken contract als bedrijfsarts bevelen van baas niet opvolgt.
7. Lichamelijk geweld
   Hem een duw geven, “per ongeluk” tegen hem aanlopen, hem opsluiten, zijn beschermingsmaatregelen saboteren, hem dwingen om levensgevaarlijk werk te doen.
8. Seksuele intimidatie
   Met gebaren, verbaal of fysiek

Hoe herken je bossing? Op welke signalen moet je letten?

• Je functie wordt ontmanteld.
  Je baas laat de taken die je leuk vindt plots door iemand anders uitvoeren. Geleidelijk verlies je meer en meer van je werk en krijg je enkel nog onbelangrijke of vervelende klussen toegeschoven.
• Je wordt geïsoleerd.
  Je baas negeert je, groet je niet, plaatst je bureau ver van je collega’s, vraagt je niet mee voor de lunch enzovoort en zet in het geniep je collega’s tegen je op.
• Je wordt geboycot.
  Je baas plant vergaderingen op een tijdstip dat je er niet bij kunt zijn, houdt telefoontjes achter, wist bestanden van je laptop of manipuleert je resultaten.
• Je wordt bespot.
  Je baas maakt je belachelijk door grapjes of opmerkingen over je uiterlijk, manier van praten of seksuele voorkeur.
• Je wordt zwart gemaakt.
  Je baas spreekt kwaad over jou tegen je collega’s en roddelt. Positieve aantekeningen worden uit je personeelsdoddier verwijderd en vervangen door negatieve aantekeningen die zo nodig ook nog vervalst zijn.
• Je wordt bedreigd.
  Je baas is altijd ontevreden over je werk, ook al is het perfect, geeft je slechte beoordelingen en dreigt met ontslag.

Wat te doen als je met bossing (wegpesten door je baas of andere leidinggevende) te maken krijgt?

Tips (geschreven vanuit mijn ervaring bij de gemeente Zevenaar):

1. wees blij dat je eindelijk door hebt dat je leidinggevende je (zo goedkoop mogelijk) de deur uit wil werken ook al kun je het bijna niet geloven omdat je altijd goed hebt gefunctioneerd;
2. denk goed na hoe je je in deze vervelende situatie opstelt, misschien heb je iets aan onderstaande tips, maar volg ze niet klakkeloos op want iedere situatie is anders;
3. meld het niet aan de top van de organisatie dat je met bossing te maken hebt; dit is hetzelfde als je ontslagbrief schrijven; je hebt meestal niet te maken met een rotte appel maar met een rotte mand;
4. sluit meteen een goede rechtsbijstandsverzekering af (als dat pas doet als het conflict tot uitbarsting is gekomen dan vergoedt de verzekering de kosten niet);
5. zorg dat je goed op de hoogte bent van je rechtspositie (voor gemeente-ambtenaren de CAO gemeenten *)
6. neem geen collega’s in vertrouwen, ze kunnen zich verpraten of je woorden doelbewust (eventueel verkeerd) doorgeven aan je leidinggevende;
7. hou er rekening mee dat je leidinggevende bepaalde collega’s de opdracht heeft gegeven jou “te bespioneren” en dat deze interne spionnen alles wat zij zien aan je leidinggevende doorgeven;
   N.B. ook als leidinggevende moet je soms op je tellen passen; een collega van mij bij de gemeente Zevenaar kreeg de opdracht van zijn directeur om zijn leidinggevende te bespioneren en een verslag te maken van zijn dagelijkse activiteiten; die verslagen moest hij mee naar huis nemen en daar tot nader orde bewaren;
8. laat je niet verleiden tot werkweigering want dan geef je je leidinggevende een belangrijke troef in handen; bij werkweigering kan hij je op staande voet ontslaan en kom je in principe niet voor een WW-uitkering in aanmerking (je bent dan verwijtbaar werkeloos volgens het UWV); misschien is het handiger om bij te veel stress de kantjes eraf te lopen zonder te laten merken dat je dat bewust doet of je ziek te melden met vage medische klachten die niet of nauwelijks te controleren zijn;
9. raak niet in paniek als je leidinggevende of iemand van de afdeling personeelszaken je ineens naar een psychiater stuurt (een veel gebruikte truc door de gemeente Zevenaar);
10. trap niet in de valkuil om op alle vragen van je leidinggevende een eerlijk antwoord te geven; probeer het “ontslagspel” tactisch mee te spelen;
11. het heeft geen zin contact op te nemen met hogere leidinggevenden, een interne vertrouwenspersoon, de afdeling personeelszaken of het college van burgemeester en wethouders en dergelijke; ze weten waarschijnlijk al dat je eruit gewerkt wordt en hebben je leidinggevende rugdekking gegeven of hebben hem de opgedragen jou zo goedkoop mogelijk uit de organisatie te werken (bij de gemeente Zevenaar deed en doet men dat onder het motto: niemand gaat er bij ons met een zak(je) met geld de deur uit);
12. wees je er van bewust dat je sowieso wordt ontslagen en dat je leidinggevende niet meer te vertrouwen is;
13. noteer alles wat er gebeurt, wees op je hoede en op het ergste voorbereid en maak hierbij gebruik van alle mogelijke bewijsmiddelen (geluidsopnames, filmpjes, whatsapps, emails en dergelijke);
14. zorg ervoor dat je de beschikking krijgt over je hele personeelsdossier en bewaar dit dossier op een veilige plek;
15. ga niet aan je zelf twijfelen en schakel van meet af aan hulptroepen in (huisgenoten, vrienden, huisarts en dergelijke);
16. meld je zo nodig ziek en maak op eigen initiatief afspraak met huisarts en bedrijfarts;
17. (maar het allerbelangrijkste is): zoek zo snel mogelijk ander werk ook al gaat dit in tegen je gevoel van rechtvaardigheid of zelfvertrouwen in (…het lukt ze niet mij te ontslaan…). Doe dat ook als je in je in je nieuwe baan een lager of veel lager salaris verdient. Vertrekken uit een ziekmakende organisatie maakt niet dat je een mislukkeling bent maar doe je voor je eigen gezondheid, uit zelfbescherming en ter bescherming van je naasten.

P.S. *
Als je gemeente-ambtenaar bent dan is het goed te weten dat elke gemeente eigenrisicodrager is voor de WW (de door het UWV uitgekeerde WW-uitkeringen worden door het UWV volledig in rekening gebracht bij de gemeente). Het ook van belang dat je alles weet van de bovenwettelijke WW-uitkering, de nawettelijke WW-uitkering en dat je er op bedacht bent dat er schimmige detacheringsburo’s zijn die bereid zijn je dienstverband over te nemen van de gemeente met als resultaat dat een eventuele WW-uitkering wordt afgewenteld op de samenleving en de gemeente of het detacheringsburo geen aanvullende WW-uitkering, geen nawettelijke WW-uitkering, geen transitievergoeding en soms zelfs geen normale WW-uitkering hoeft te betalen bij einde van het “dienstverband” bij dit buro. Je staat dan op straat zonder welke uitkering dan ook.

Helaas had ik de bossingpraktijken te laat door.
Zelf had ik helaas pas te laat door dat de gemeente Zevenaar er bewust op uit was om me een kopje kleiner te maken en zo goedkoop mogelijk de deur uit te werken (via strafontslag oftewel ontslag op staande voet) zonder WW-uitkering (zogenaamd verwijtbaar werkeloos) of wat voor uitkering dan ook. Het heeft me veel geld en jaren van mijn leven gekost. Van de gemeente Zevenaar heb ik nooit eern cent ontvangen, hoewel in de regionale kranten stond dat de gemeente mij een flinke schadevergoeding had betaald. De gemeente Zevenaar heeft nog nooit een cent van mijn schade vergoed of mij welk aanbod dan ook gedaan.

Bij de gemeente Zevenaar is al jarenlang sprake van bossing.
Geeft je baas je onbelangrijke klusjes, plant hij vergaderingen als je er niet bent, maakt hij je zwart bij collega’s, huurt hij gewetenloze adviseurs of advocaten* in om je af te branden, of probeert hij je plotseling te framen als slecht werknemer? Verbiedt hij je collega’s met jou te praten, krijg je plotseling een werkplek in een kamertje achteraf of gebeuren er andere van dat soort rare, onverklaarbare en ziekmakende voorvallen? Is het misschien al zo ver dat je collega’s je niet meer meevragen voor de luch, niet meer uitnodigen voor hun feestjes en je plotseling aanspreken met “u”? Dan ben je zeker het slachtoffer van ‘bossing’ : wegpesten door je baas. Bossing gebeurt meestal heel subtiel, in het geniep en zonder dat je het aanvankelijk doorhebt, maar altijd doelbewust en met het oogmerk om je te beschadigen, ziek te maken en zo goedkoop mogelijk en met ongeoorloofde middelen uit de organisatie en het arbeidsproces te verwijderen. Het is een bewuste managementstrategie ook al zal men dat nooit erkennen (“wij herkennen ons er niet in”). Zelf kom je er meestal pas achter als het te laat is en je geen schijn van kans meer hebt om aan het werk te blijven.

Mensen afbranden en in de rug aanvallen.
Als ambtenaar van de gemeente Zevenaar heb ik helaas zelf ervaren hoe het is om te worden afgebrand, weggepest en misbruikt door je baas en wat het met jou en je gezin doet als je met een bijzonder slecht werkgever te maken hebt die zich niets, maar dan ook helemaal niets aantrekt van allerlei wettelijke regels en fatsoensnormen. De gemeente Zevenaar is al jarenlang zo’n slechte werkgever. Het zit in de bedrijfscultuur en er is onvoldoende zelfreinigend vermogen om de onderlinge machtspelletjes in de top van de organisatie intern aan te pakken. Nieuwkomers worden van begin af aan ingewijd in de bestaande cultuur en gedwongen om zich daaraan te conformeren. Anders redden zij het niet en kunnen of moeten ze weer vertrekken. Tegenspraak wordt niet getolereerd ook al doet men er alles aan om de buitenwacht te doen geloven dat men met een transparante organisatie te maken heeft waarin fouten openlijk kunnen worden besproken en erkend. Het tegendeel is waar. In de Zevenaarse bestuurspraktijk wordt alles wat riekt naar een misstand of fout zo lang mogelijk in de doofpot gestopt. En iemand die er iets van durft te zeggen, wordt behandeld als een klokkenluider die kost wat het kost, moet worden ‘kalt gestellt’ en monddood gemaakt.

* De gemeente Zevenaar schakelde hiervoor o.a. in de heren Bunt, Wullings, Van Lenthe, Van der  Wal, Zwennis en Lam, Capra Advocaten, Buitenhek Adviseurs, Vijverberg Juristen en Hekkelman Advocaten en Notarissen.

Op 5 juli 2017 is het het rapport van de enquêtecommissie over het gemeentelijk P&O beleid besproken in de gemeenteraad van Zevenaar. Aansluitend heeft de voorzitter van de enquêtecommissie een interview gegeven aan Omroep Gelderland. Voorzitter Fred van Dijk heeft de gang van zaken bij de gemeente Zevenaar toen als volgt verwoord:

Als afbrand-externen werden door B&W o.a. in huis gehaald Bunt, Van Lenthe, Van der  Wal, Lam, Zwennis, Capra Advocaten, Buitenhek, Vijverberg Juristen en Hekkelman Advocaten.

Raadsvergadering van 5 juli bij presentatie enquêterapport.
In de raadsvergadering van 5 juli heeft de gemeenteraad van Zevenaar met algemene stemmen een motie aanvaard van Lokaal Belang en het CDA waarin B&W wordt opgedragen om de arbeidsgeschillen met twee oud-medewerkers voor 1 januari in constructieve dialoog af te wikkelen en de eventuele financiële kosten te dekken uit de Algemene Middelen. 

De motie van 5 juli was niet serieus bedoeld.
Achteraf bleek dat de gemeenteraad met de motie van 5 juli een vals spelletje speelde. In het openbaar stemden alle fracties van de gemeenteraad voor de motie, maar later uit informatie van de fractievoorzitter van de SP bleek dat de meeste fracties via het presidium in het geheim vooraf al aan B&W hadden laten weten dat de motie niet serieus was bedoeld en dat er geen financiële regeling mocht komen. En die kwam er ook niet. Het liegen en bedriegen en het werken met een dubbele agenda ging na de raadsenquête dus gewoon door. Bij de gemeente Zevenaar gaan het eigen belang en de niet integere ons-kent-ons-cultuur uiteindelijk opnieuw boven het belang om schoon schip te maken en fouten te erkennen.

Bossing als bewuste management- en bestuursstrategie om personeel met niet geoorloofde middelen uit de organisatie te verwijderen.
Bossing is volgens dr. Klaus Niedl een doelbewuste managementstrategie die alleen voorkomt in verrotte organisaties. In de gemeente Zevenaar is bossing ook een doelbewuste bestuursstrategie, zoals uit de raadsenquête is gebleken. B&W schakelen immers doelbewust dubieuze adviseurs en advocatenkantoren in om personeel af te branden en zo met niet geoorloofde middelen uit de organisatie te verwijderen zonder acht te slaan op de geldende rechtspositie- en ontslagregels. Tegen zulke valse wegpestpraktijken kun je je als gewone ambtenaar niet verdedigen. Je verliest altijd je baan en (volgens o.a. Strangl) vaak nog veel meer:  “Wenn Menschen von Führungskräften gebosst werden, kommt das somit zu einer schweren Verletzung der Biologie des Gehirns und ist das Leid der Betroffenen so groß, daß sie sich oft umbringen”  (voorbeeld Arthur Gotlieb, medewerker  van de Nederlandse Zorgautoriteit)

Motieven
In een tijd van economische teruggang grijpen slappe managers en slechte werkgevers naar het middel van bossing om op een goedkope manier van personeel af te komen. De bedoeling is vaak dat de medewerker uit zichzelf een andere baan gaat zoeken. In de praktijk belanden echter veel medewerkers thuis met een burnout, met hoge kosten voor het bedrijf en maatschappij tot gevolg. Uit onderzoek blijkt dat vooral succesvolle, productieve medewerkers het slachtoffer worden van bossing. Dit wijst op jaloezie en een gevoel door de medewerker bedreigd te worden bij de manager. Bossing treft hierdoor vaak juist de mensen die het bedrijf of de organisatie het slechtste kan missen.

Gevoelens van haat.
Bossing kan ook gemotiveerd worden door gevoelens van haat omdat de werknemer zich onderscheidt van anderen. Dat kan gaan over prestaties (hij is de beste), competenties (kennis, talent, creativiteit), opleidingsniveau, opvattingen (integriteit) enzovoort.

Soort baas
Lang niet elke baas is een pestkop of heeft de aanleg dit te worden. In de meeste gevallen mankeert er iets aan de psyche van zo’n manager. Soms is de manager een psychopaat. Er zijn onder managers veel psychopaten, blijkt uit onderzoek, omdat psychopaten o.a. beschikken over eigenschappen die van managers gevraagd worden, en sollicitatiecommissies vaak de stoornis niet herkennen. De pestende manager kan ook ‘gewoon’ een machtswellusteling zijn of iemand die op een andere manier een probleem tussen de oren heeft.

Bossing is ’n bedenkelijk managementinstrument.
Jaarlijks brengt TNO een rapport uit over “Agressie op het werk”. Daaruit blijkt dat agressie door collega’s en leidinggevenden een veelvoorkomend verschijnsel is. Medewerkers die het doelwit zijn van interne intimidatie, psychische terreur en andere wegpestpraktijken van leidinggevenden ondervinden veel gezondheidsschade en verliezen op den duur allemaal hun baan. In extreme situaties leidt het zelfs tot zelfdoding.

Er zijn leidinggevenden die intimidatie en psychische terreur als management-instrument gebruiken om goed functionerende medewerkers weg te pesten zonder dat daar een reden voor is. Agressie van buitenaf is erg, maar als je door je eigen leidinggevenden wordt geïntimideerd, is de impact op je gezondheid vele malen groter dan bij agressie van buitenaf (zie TNO-rapport “Agressie op het werk 2014” van februari 2016, pagina 8). Dit komt vooral omdat interne agressie (intimidatie, pesten en wegpesten) zo in het geniep gebeurt, het zo lang duurt en de collega’s die het zien, niets durven zeggen omdat ze bang zijn voor hun eigen baan.

Als je wordt geconfronteerd met externe agressie, krijg je nagenoeg altijd steun van je collega’s en leidinggevenden, omstanders, pers en bevolking. Wanneer je door je eigen leidinggevende wordt weggepest, dan sta je er helemaal alleen voor. Zelfs je vakbond laat je in de steek om van interne vertrouwenspersonen en klachtencommissies maar te zwijgen. In de wandelgangen keurt men het misschien wel af, maar openlijk durft niemand iets te zeggen. Vaak wordt het pestdoelwit zelfs tot zondebok gemaakt. Omstanders zien het wel, maar kijken weg of nemen het pestgedrag van de leidinggevende over. Als ambtenaar van de gemeente Zevenaar heb ik dit helaas zelf ervaren.

TNO stelt ieder jaar opnieuw vast dat intimidatie en psychische terreur op het werk een ernstig en veel voorkomend probleem is. Over de gevolgen van pesten, intimidatie en psychische terreur op het werk door leiding-gevenden en bestuurders moeten we niet lichtzinnig denken. Het tast de waardigheid aan van de mensen die het overkomt, verpest het plezier in hun werk en leidt tot psychische problemen.

Bij de gemeente Zevenaar bleef het niet alleen bij intimidatie, psychische terreur en dat soort wegpestpraktijken. Er was ook nog eens sprake van fraude en doofpotterij.

pk

Intimidatie als managementinstrument met de schijn van legitimiteit.
Het gebruik van intimidatie, psychische terreur en pesten op het werk als bestuurs- en managementinstrument komt vaak voor in overheidsorganisaties. En toch is deze valse, geniepige en interne vorm van agressie op basis van verschillende wettelijke regelingen verboden.

Wat zegt de wet?

In verschillende wetsartikelen zijn de verplichtingen van de werkgever om werknemers te beschermen tegen bossing, intimidatie, psychisch geweld en pesten, nader geconcretiseerd. In de praktijk heb je hier weinig aan.

Artikel 31 Europees verdrag van Maastricht.
Iedere werknemer heeft recht op gezonde, veilige en waardige arbeidsomstandigheden (een Europees grondrecht).

Artikel 3 e.v. van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet).
Intimidatie, psychisch geweld en pesten is ook op grond van de Arbowet verboden. Deze wet hanteert daarvoor de term ‘psychosociale arbeidsbelasting’ : De werkgever voert, binnen het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid, een beleid gericht op voorkoming en indien dat niet mogelijk is, beperking van psychosociale arbeidsbelasting. De wetgever verstaat onder psychosociale arbeidsbelasting (PSA) onder andere: pesten, intimidatie en psychisch geweld, ook wel aangeduid als: mobbing, bossing, bullying e.d.

De werkgever is op grond van de Arbowet verplicht een beleid te voeren dat erop gericht is werknemers te beschermen tegen pesten etcetera. In het Arbobesluit is dit verder uit-gewerkt. De Arbowet is min of meer een preventieve wet om vooraf een acceptabel niveau van veiligheid op het werk te garanderen en niet bedoeld om slachtoffers van een onveilige situatie (horizontale intimidatie, verticale intimidatie, psychische terreur e.d.) tegemoet te komen met een schadevergoeding.

Artikel 32 van de Arbeidsomstandighedenwet.
Op grond van artikel 32 van de Arbowet is strafrechtelijke vervolging mogelijk van werkgevers die weten of redelijkerwijs moeten weten dat door hun handelen ernstige schade aan de gezondheid van werknemers kan ontstaan. Dat schrijft minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in zijn brief van 9 april 2014 over beroepsziekten aan de Tweede Kamer. Het veroorzaken van gezondheidsschade is een misdrijf. Daarom is het zo misdadig dat burgemeester en wethouders van Zevenaar medewerkers doelbewust net zo lang intimideren totdat ze ziek afhaken. B&W handelen hiermee in strijd met artikel 32 van de Arbowet en kunnen daarvoor strafrechtelijk worden vervolgd. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen of het zinvol is persoonlijk aangifte te doen tegen burgemeester en wethouders.

De overtreders van artikel 32 van de Arbowet kunnen worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar als het misdrijf opzettelijk is begaan. Is er van opzet geen sprake dan kan de overtreder worden veroordeeld tot een hechtenisstraf van een jaar. Een werkgever kan ook worden veroordeeld voor dit misdrijf wanneer er in de praktijk geen of een lichte gezondheidsschade is ontstaan.

Brief minister Asscher over aanpak intimidatie op het werk.
Op 20 december 2013 heeft minister Asscher een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin hij o.a. aankondigt dat intimidatie op het werk bespreekbaar moet worden gemaakt en uit de taboesfeer moet worden gehaald.

Artikel 361 Wetboek van Strafrecht.
De ambtenaar of een ander met enige openbare dienst voortdurend of tijdelijk belast persoon, die opzettelijk zaken bestemd om voor de bevoegde macht tot overtuiging of bewijs te dienen, akten, bescheiden of registers, welke hij in zijn bediening onder zich heeft verduistert, vernielt, beschadigt of onbruikbaar maakt, of toelaat dat zij door een ander worden weggemaakt, vernield, beschadigd of onbruikbaar gemaakt, of die ander daarbij als medeplichtige ter zijde staat, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren en zes maanden of geldboete van de vijfde categorie.

Artikel 7:611 Burgerlijk Wetboek, artikel 125 ter Ambtenarenwet e.d.
De (ex-) werkgever is aansprakelijk voor schade wegens handelen in strijd met goed werkgeverschap. Op basis van dit artikel is de werkgever aansprakelijk voor de schade die een werknemer lijdt door wegpesten, mobbing, bossing, bullying, intimidatie en psychoterreur of hoe je het pesten op de werkvloer ook noemt.

Artikel 7:658 lid 1 Burgerlijk Wetboek.
De werkgever heeft een zorgplicht voor de veiligheid van de werkomgeving, waaronder ook de verplichtingen vallen die de werkgever op grond van de Arbeidsomstandigheden-wet heeft. De werkgever moet maatregelen treffen en aanwijzingen verstrekken die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. De werkgever is aansprakelijk voor alle schade die de werknemer lijdt, tenzij de werkgever aantoont dat hij zijn zorgplicht is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer die schade heeft geleden.

Artikel 6:162 Burgerlijk Wetboek (onrechtmatige daad).
Ook op grond van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (onrechtmatige daad) is de werkgever aansprakelijk voor intimidatie, psychische terreur e.d. op het werk. Het kan hierbij gaan om een onrechtmatige daad van een ondergeschikte of een onrechtmatige daad van de werkgever zelf.

Artikel 6:106 lid 1 onder a en b van het Burgerlijk Wetboek.
Wanneer de werkgever zelf de dader is van psychische terreur e.d. dan schendt hij de norm van artikel 6:106 lid 1 onder a en b van het Burgerlijk Wetboek. Er is dan sprake van: ‘opzet en oogmerk om iemand schadelijke materiële en immateriële gevolgen toe te brengen’. De werkgever weet wat hij doet en heeft controle over de situatie en zichzelf en gebruikt bepaalde vormen van interne agressie (intimidatie, psychische terreur, mobbing, wegpesten, kalt stellen e.d.) welbewust en doelgericht als managementinstrument om mensen ertoe te dwingen ‘vrijwillig’ ontslag te nemen. In zo’n situatie moet de geleden schade volledig worden vergoed.

Artikel 6:170 van het Burgerlijk Wetboek.
Dit artikel stelt de werkgever aansprakelijk voor fouten van zijn ondergeschikte. Wanneer een werknemer een andere werknemer (weg)pest, kan de (weg)gepeste werknemer zijn werkgever aansprakelijk stellen voor de schade.

Artikel 2 van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid.
Het in deze wet neergelegde verbod van onderscheid houdt mede een verbod op intimida-tie in. Onder intimidatie wordt verstaan: gedrag dat met leeftijd verband houdt en dat tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast en een bedrei-gende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.

Artikel 284 Wetboek van Strafrecht.
Intimidatie, psychische geweld, pesten e.d. kunnen ook strafrechtelijk worden vervolgd op grond van artikel 284 van het Wetboek van Strafrecht. De dader kan worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2 jaar. Het misdrijf is gepleegd wanneer iemand door licha-melijk of psychisch geweld, bedreiging met geweld of een feitelijkheid (bijvoorbeeld inti-mideren of pesten) wordt gedwongen om iets te doen, niet te doen of te dulden.

Andere artikelen Wetboek van Strafrecht.
Andere artikelen uit het Wetboek van Strafrecht die van belang kunnen zijn om de dader van agressie en geweld op het werk aan te pakken zijn:

• artikel 141 (openlijke geweldpleging);
• artikel 261 (smaad);
• artikel 266 (eenvoudige belediging);
• artikel 300 (mishandeling); en
• artikel 350 (vernieling).

Schadevergoedingsartikelen.

De drie belangrijkste schadevergoedingsregelingen zijn opgenomen in:

• artikel 7:611 BW, artikel 125 ter Ambtenarenwet e.d. (goed werkgeverschap);
• artikel 7:658 BW (schadevergoeding);
• artikel 6:162 en 6:106 BW (onrechtmatige daad en opzet).

Uit onderzoek naar ongewenste omgangsvormen bij de gemeente Maastricht door Inspectie SZW (pagina 5/6 brief Inspectie SZW van 14 april 2017):